Prošla je skoro decenija od kada sam počeo ukazivati na pojavu koja je već tada prijetila da uništi nauku, a sada ju je već poprilično dokrajčila.
Osjećaj da medju prvima, ne samo u Crnoj Gori, već i na Balkanu ukažete na nešto što neće donijeti dobra, čini vas ponosnim, jer ste u jednom trenutku pokušali zaštiti načela svoje struke, ali i tužnim kada shvatite da ne možete zaštiti ono što ne želi biti zaštićeno, što mangupi u sopstvenim redovima konstantno zloupotrebljavaju, a društvo slijepo posmatra, čak i stimuliše.
Riječ je o “hiperpublikovanju”, “skribomaniji”, “publikuj ili umri efektu” ili kako ga god nazivali. Prosto, nedostatku mjere, sada već jedne društvene grupacije, da se prikažu velikim naučnicima. Sve bi se moglo tretirati u domenu opsjednutosti čarobnom naukom, željom da se bude nabolji po svaku cijenu ili pak strastvenim hobijem, da nije po srijedi finasijsko napredovanje, društveni prestiž i mnogo direktnih i indirektnih ličnih benefita, priznanja i povlastica.
Tako se i pojedini crnogorski naučnici nadjoše medju, kako ih nazivaju, EP (ekstremno produktivnim) svjetskim naučnicima, sa preko 60 publikovanih radova godišnje, zabeleženim u priznatim bazama. Neka nam bude za utjehu da takvih ima oko 15.000 u svijetu, od kojih samo u fizici preko 12.000.
Pored Kine, medju njima su i brzo rastujuće naučne sile, kao što su Tajland, Saudijska Arabija i Pakistan. Nadjoše se tu i naši mediteranski uzori Španci i Italijani. Ako isključimo fiziku, medju najproduktivnijim poljima su klinička medicina, poljoprivreda, ribarstvo i šumarstvo, biologija, matematika i statistika.
Sasvim logično, u skladu sa svetskim trendovima i kod nas zasijaše naučne zvijezde u tim oblastima sa preko 120 radova godišnje od naučnika (jednog) u oblasti fizike, oko 40 tak u oblasti biologije, 30 u oblasti poljoprivrede i melioracije, 24 u oblasti medicine, a drže se dobro i pojedini elektrotehničari i informatičari sa preko 1-1.5 prestižnih radova mjesečno. I to sve pored značajnih društvenih angažovanja, nastave i reformatorskih komisijskih poduhvata.
Što je mnogo, mnogo. Što je tužno, tužno. Ni jedan od medija, niti istraživačkih novinara, da ne govorimo o relevantnim društvenim subjekatima, ne ukaza na ovu pojavu u Crnoj Gori. Čak i Španci ukazaše u “El Paisu” na njihovog naučnika, najvećeg svetskog eksperta u tehnologiji mesa, sa Univerziteta u Vigu, Galiciji, koji je svaki 2-gi dan uspio da publikuje referntni rad, uključujući i vikende.
Čak i se i saudijci pobuniše protiv kolega koji im, kako kažu kvare ugled. Kod nas bonaca.
Zato i poslije deset godina još glasnije kažem “STOP AKADEMSKIM PREVARAMA”. Iskreno se nadam da neću morati isto ponavljati za 10 godina.
Prof. dr Radovan Stojanović
Foto: UCG
Autor je tedovni profesor Elektrotehničkog fakulteta Univerziteta Crne Gore. Predsjednik Crnogorske asocijacije za Nove Tehnologije i prvi izvršni direktor Foruma Univerzitetskih profesora i istraživača Crne Gore.
Autorski članak ekskluzivno dat za BIZNIS CG u znak podjećanja na intervju koji je Predrag Zečević, tadašnji urednik “Portal Analitka” napravio sa profesorom Stojanovićem na datu temu.
